Narodowy rezerwat historyczno-kulturalny «Tustań»
Warownia na skale „Tustań” - pomnik historii, archeologii i przyrody nie ma odpowiednika tego typu w całej Europie.
Niepowtarzalność Tustani polega na odtworzeniu zabudowy drewnianej, która znajdowała się na skałach w IX-XIII w. Ciekawostką jest również sposób budowania zamku-warowni. Główny budulec to drewno i kamień. Drewniane konstrukcje były opierane i zabezpieczane specjalnie wyżłobionymi rowkami w skałach. . Do dzisiaj oglądać możemy wykute w skałach otwory i wyżłobienia, które stanowiły oparcie dla belek wypełniających przestrzeń pomiędzy skałami. W planach jest całkowite odtworzenie skalnego grodu.
Odkrywcą grodu skalnego Tustań i ogólne pojęcie architektury grodów skalnych był naukowiec i badacz Mychajło Rożko. Prowadził badania warowni Tustań w 1971 roku a w 2005 roku utworzona tu Narodowy rezerwat historyczno-kulturalny „Tustań”, dyrektorem które został syn badacza - Wasyl Rożko.
Co można zwiedzić
Rezerwat skalnych piaskowców
Muzeum i cerkiew
Stara bojkowska chyża
Festiwal „Tu stań!”
Skały Urycza
Nie tylko malowniczo położone ale i również stanowiące zabytek architektury. Należące do rezerwatu „Tustań” i wchodzące w skład Parku Narodowego „Skeliwski Beskidy”. To tu można odnaleźć pozostałości grodu warownego (IX-XIII w.). Obrońcy grodu w tym miejscu stawiali opór odom tatarskim. W skałach wyrzeźbiono groty, studnie i podziemne korytarze. Niedaleko wsi Urycz na lewym skłonie doliny potoku Uryczanka wśród lasów górują skały wysokością do 50m. Skały ostańce zbudowane są z twardego piaskowca jamieńskiego (wiek 55 mln przed naszą erą).
Rezerwat skalnych piaskowców
Składa się z 7 grup skał: Kamień, Ostry Kamień, Mała Skała, Żołób, Gulka, Chrzest i jednej bezimiennej skały. Dominuje formacja skalna Kamień, znajdująca się w samym centrum naturalnego amfiteatru, który tworzą między innymi wierzchołki gór o malowniczej nazwie Horbyszcze, Stary Horb, Turkiwka, Towar, Stowba, Woronowy Chrebet, Kiczerka, Horb. Wysokość Kamienia – 87 m ponad poziomem doliny.
Muzeum i cerkiew
Muzeum Historyczne „Tustań” i cerkiew p.w. Św. Mikołaja. Na terenie Rezerwatu obowiązuje bilet, który daje możliwość zwiedzania pozostałości skalnego miasta-warowni na Kamieniu a także Muzeum Historycznego i cerkwi p.w. Św. Mikołaja. Bartość zwiedzania: Dorośli - 20 UAH Dzieci, studenci - 10 UAH Godziny pracy: 10.00 - 18.00 (kwiecień-październik) 9.30 -17.00 (listopad-marzec)
Stara bojkowska chyża
Na terenie rezerwatu można zobaczyć rekonstrukcję starej bojkowskiej chyży. Rekonstrukcja została przeprowadzona w oparciu o tradycję miejscowej ludności należącej go grupy etnicznej „bojki”. Obecnie w budynku działa centrum kultury „Chata w Hłybokim”.
Festiwal „Tu stań!”
Festiwal kultury średniowiecznej, który odbywa się każdego roku w sierpniu. Miejsce wybrano nieprzypadkowo, w pobliżu skalnego grodu-warowni (IX-XIII w.), gdzie żyje tradycja i uczestnicy festiwalu „Tu stań!” mogą przenieść się w czasy średniowiecza, poczuć atmosfera tam tych dziejów, posłuchać muzykę tej epoki, wziąć udział w turniejach rycerskich, spróbować swoich umiejętności na warsztatach rzemiosła. Na walki rycerskie jest przeznaczony jeden wybrany dzień, podczas którego można zdobyć mianowanie na rycerza.
Jak dojechać
Mapa trasy ze Lwowa
Tustań
w. Urycz
rejon Skole
ob. Lwowski
82612
Ukraina
Gdzie się zatrzymać
«Ruś Kijowska»
Hotel „Ruś Kijowska” to połączenie wypoczynku z leczeniem, można tu znakomicie wypocząć i podreperować zdrowie podziwiając piękno Karpat. Do każdego gościa jest indywidualne podejście wysoko wykwalifikowanego personelu, dlatego i dorośli i dzieci będą zadowoleni z wypoczynku w tym miejscu.
Dokładniej
«Szwagry»
Gospodarstwo „Szwagry” w okolicach wsi Orawczyk w zacisznym miejscu na brzegu górskiego potoku, wśród gór i rzek. W tym miejscu można odpocząć i pooddychać czystym i świeżym powietrzem.
Dokładniej
«Drymba»
Gospodarstwo agroturystyczna „Drymba” znajduje się w miejscowości Shidnycya, mającej status uzdrowiska. Jest tu wszystko co potrzebne do wypoczynku i leczenia: źródła wody mineralnej, czyste powietrze i lasy iglaste. Gospodarstwo znajduje się w odległości 30 km od uzdrowiska Truskawiec.
Dokładniej
«Karpacka Riwiera»
Hotel "Karpacka Riwiera" - nowo wybudowany czteropiętrowy drewniany hotel, który znajduje się w Oriawczyku na odległości 150 metrów od ośrodka narciarskiego "Zweniw" na terytorium Beskidów Skolskich.
Dokładniej
«Nad nurtem rzeki»
Dom "Nad nurtem rzeki" - nowy dwupiętrowy dom z drewnianą strukturą jest zlokalizowany nad rzeką, która nazywa się "Hemczyn" i oddziela dom od lasu.
Dokładniej
«Irczyk»
Sadyba "Irczyk" - miejsce ze wszystkich stron jest otoczone górami, które są pokryte świerkowo-bukowymi lasami, w pobliżu jest źródło "żelaznej" wody, a studnia napełnona wodą typu "naftusia".
Dokładniej
Ciekawostki
Warownia Tustań
Warownie jeszcze w IX w. zbudowali plemiona Białych Chorwatów. Miał to być ważny punkt obronny i styk szlaku handlowego. Swój rozwój warownia zawdzięcza dobrej lokalizacji i dzięki temu stała się ona jednym z ważnych miejsc na zawiązywanie umów handlowych na tym szlaku. W IX wieku przez Tustań prowadził szlak Solny prowadzący z Galicji do państw Europy Centralnej. Przez Tustań przewożono również jedwab, slak prowadził z Chin do Portugalii. Oprócz tego gród był głównym punktem granicznym i handlowym pomiędzy Księstwem Halicko-Wołyńskim a Węgrami.
Tustań odwiedzało grono zacnych osób, m.n poetka Lesia Ukrainka, pisarz, poeta, polityk Iwan Franko a wiele innych zasłużonych dla historii Ukrainy. W XX wieku Tustań nabiera nowego znaczenia. To właśnie w latach 1912, 1914. miały tu miejsce patriotyczne spotkania młodzieży ukraińskie. W maju 1914 roku ukraińska młodzież na terenie skalnego grodu zorganizowała zjazd poświęcony 100-leciu ukraińskiego wieszcza Tarasa Szewczenko. To wtedy na Kamieniu napisano „I złą krwią wroga wolę naszą skropimy!” Napis widnieje do dziś. W 1918 roku na Kamieniu wyrzeźbiono lilię z tryzubem w środku, potem znak tryzuba zastąpiono orłem. Teraz po tym nie ma ani znaku, pozostała tylko nisza. W latach walk wyzwoleńczych (1940-1950) w pobliżu Kamienia w uroczysku Pocharci swoją kryjówkę miały żołnierze UPA z kurenia „Bojki” im. Bohdana Chmielnickiego. Jesienią 1944 roku i maju 1945 r. w uroczysku Cerkiewne stacjonował oddział żołnierzy UPA kurenia „Podkarpacki”.- Rozwinąć
- Zwinąć
Tustań wirtualna
Przy pomocy zdjęć robionych z lotu ptaka i skanowania laserowego grodu skalnego naukowcom udało się odtworzyć panoramę Tustani w 3-D, która umożliwia poznać tajniki skał i drewnianą zabudowę warowni wprawie z matematyczną dokładnością. Dużą pomocą służyły graficzne rekonstrukcje badacz naukowego M. Rożka Przeprowadzona analiza architektoniczna doprowadziła do stworzenia rekonstrukcji spójnej, pozwoliła określić jak wyglądała komunikacją pomiędzy strukturą korytarzy, w jaki sposób dostarczano pożywienie i wodę pitną, ja łączono elementy konstrukcji z drewna i kamienia, jak wyglądały zbocza gór w tam tych czasach.
Wykorzystanie nowych technologii na dzień dzisiejszy jest największym sposobem do przeprowadzenia badań naukowych. Metoda 3D daje możliwość zobaczenia i odtworzenia obiektów do tej pory praktycznie nie do odtworzenia., prześledzić cały przebieg powstawania, użytkowania i ruiny Tustani. Każdy chętny może sam przeprowadzić wycieczkę korzystając programem na stronie internetowej Tustani.- Rozwinąć
- Zwinąć
Edukacja ekologiczno-przyrodnicza
Do głównych zadań Narodowego rezerwatu historyczno-kulturalnego „Tustań” należy zachowanie spadku kultury materialnej i architektury a do takich należy gród warowny „Tustań”, przyległy mu terytorium. W tym celu prowadzone są prace badawcze, konferencje, sympozja a także zajęcia edukacyjne na terenie rezerwatu.